Prisoner of War Camp
OVERGEBRACHT VAN INTERNATIEKAMP
De overplaatsing van het interneringskamp Kesilir naar het militaire krijgsgevangenenkamp in Bonowoso
Ergens tussen 25 april en 22 mei 1943 werd Karel Bos, samen met 36 anderen, allen afkomstig uit het interneringskamp Kesilir, overgebracht naar het krijgsgevangenenkamp in Bonowoso. (Deze data zijn gebaseerd op zijn laatste verzonden ansichtkaart en de datum van zijn executie. De werkelijke datum was waarschijnlijk eind april.)
Ik groeide op met de kennis waarom mijn grootvader werd geëxecuteerd. Ik denk dat mijn broers, zussen en neven en nichten in onze jeugd allemaal dezelfde verhalen hoorden.
Deze familiegeschiedenis kwam in feite neer op één simpele zin: "Hij werd geëxecuteerd vanwege zijn rang, vooral omdat hij belangrijke informatie kende." Ik weet nu dat dit vooral te maken had met zijn rol in het verzet, naast zijn diensttijd bij het KNIL (luitenant-sergeant in het Koninklijk Nederlands-Indisch Leger).
Dit is wat er over mijn grootvader is geschreven, en de reden waarom hij (en de anderen) gevangen werden genomen. (Geciteerd uit meerdere ChatGPT OpenAI-bronnen, Gemini OPenAI en algemene Google-zoekopdrachten, allemaal geraadpleegd in juni/juli 2025.)
-
Karel H. Bos was niet alleen architect, hij raakte ook betrokken bij het verzet tegen de Japanse bezetting tijdens de Tweede Wereldoorlog. Hij werd door de Japanners gearresteerd vanwege zijn ondergrondse activiteiten en uiteindelijk overgebracht naar een gevangenkamp in Bondowoso.
-
Een aantal Nederlandse mannen uit de kampen Kesilir en Banyuwangi werd beschuldigd van spionage, sabotage of verzet, vaak gebaseerd op zwak of verzonnen bewijs. De Japanners waren extreem paranoïde over geallieerde spionage. Deze mannen werden allemaal van interneringskampen naar gevangenkampen overgebracht.
-
Karel Bos werd, als hoogopgeleide en invloedrijke persoon (Nederlandse architect en professional), verdacht van leiderschaps- of communicatiefuncties, ook zonder bewijs.
BONDOWOSO MILITAIRE GEVANGENISKAMP
Helaas kon ik niet veel informatie vinden, omdat zowel het gevangenkamp in Bondowoso als het interneringskamp in Kesilir niet goed gedocumenteerd of gefotografeerd waren. De Japanse bezetting wilde begrijpelijkerwijs zo min mogelijk bewijs van de ware aard van hun oorlogsmisdaden.
Er wordt gezegd dat de wrede martelingen in het interneringskamp Kesilir niets waren vergeleken met de sadistische martelingen in het militaire krijgsgevangenenkamp van Bondowoso.
Algemene informatie:
-
Japanse intocht: Het Japanse leger trok op 15 maart 1942 via land Bondowoso binnen als onderdeel van het beleg van Banyuwangi.
-
Dwangarbeid: De Japanse bezetting maakte in grote mate gebruik van dwangarbeid (romusha) om hun oorlogsinspanningen te ondersteunen. Honderdduizenden Indonesiërs werden gerekruteerd voor militaire bouwprojecten, waaronder spoorwegen en vliegvelden.
-
Economische impact: De Japanners eisten grondstoffen zoals rijst op om hun troepen te voeden, wat leidde tot voedseltekorten en hongersnood in veel gebieden in Indonesië.
-
Humanitaire zorgen: De Japanse bezetting werd gekenmerkt door wreedheden, waaronder de slavernij en uitbuiting van Indonesische arbeiders. Een VN-rapport stelde dat 4.000.000 mensen stierven als gevolg van hongersnood en dwangarbeid tijdens de bezetting.
-
Algemene impact: De Japanse bezetting verstoorde de Nederlandse koloniale overheersing in Indonesië ernstig en droeg bij aan de opkomst van het Indonesische nationalisme, wat uiteindelijk de weg vrijmaakte voor de onafhankelijkheidsverklaring in 1945. De daaropvolgende strijd voor onafhankelijkheid tegen de Nederlandse en geallieerde troepen resulteerde in nog meer verlies van mensenlevens in Indonesië.
-
Marteling en ondervraging: De gearresteerde mannen werden onderworpen aan gruwelijke martelingen om bekentenissen af te dwingen en de namen van andere 'samenzweerders' te achterhalen.
-
Karel Bos behoorde tot een groep Nederlandse gevangenen die vanuit Kesilir naar Bondowoso werden gebracht, een regionaal Japans militair hoofdkwartier en gevangenis in Oost-Java. Daar werden ze ondervraagd – en gemarteld.
-
Schijnprocessen: Na de ondervragingen werden de mannelijke gevangenen geconfronteerd met onvoorstelbare wreedheden.
(Bron van bovenstaande informatie = ChatGPT Open AI, geraadpleegd in juni/juli 2025.)
K. BOS: KAART VAN KRIJGSGEVANGENEN
.png)
Boven "KRIJGSGEVANGENENKAART":
1) Gevangen genomen in Malang door de Japanse bezetting.
2) Ongeveer 200 km/125 mijl per spoor overgebracht naar Kesilir. Vastgehouden in interneringskamp.
3) Overgebracht naar Bondowoso, ongeveer 140 km/87 mijl. Vastgehouden in krijgsgevangenenkamp.
Hoewel het niet direct verband hield met Karel H. Bos, was het "Gerbong Maut Incident" ("Dodenkoetsincident"), ook bekend als de "Bondowoso Dodentrein", een ander gruwelijk incident. Dit incident werd echter door Nederlandse soldaten veroorzaakt. Het incident vond plaats in 1947, vier jaar na de massa-executie van Karel H. Bos en de 236 anderen.