Persoonlijke woningen
VRIJWARING
Het was voor mij moeilijk om veel woonadressen te vinden en vooral te bevestigen. Dit komt deels doordat de straatnamen na de onafhankelijkheid van (Nederlands-Indië) Indonesië zijn veranderd van Nederlandse naar Indonesische namen, en doordat er meerdere spellingsvarianten zijn. Een andere reden is dat woonadressen en informatie niet gemakkelijk toegankelijk zijn (de huidige privacybeperkingen en het gebrek aan openbare documentatie tijdens de koloniale tijd).
Wanneer ik een bestaand gebouw op hetzelfde adres vind, onder de nieuwe straatnaam, is het belangrijk om te weten dat veel straten in de loop der decennia een nieuwe nummering hebben gekregen. Ik zal dit zeker persoonlijk navragen bij de lokale stadskantoren wanneer ik Oost-Java kan bezoeken.
Nog een (belangrijk) probleem is dat niet per se het daadwerkelijke adres werd gebruikt, maar de naam van het gebied in plaats van de straatnaam. (Bijvoorbeeld: Oro-Oro Dowo is de naam van een gebied, niet per se de straat, maar het was het adres dat Karel Bos gebruikte en op zijn ansichtkaarten vermeldde.)
Een ander probleem dat het lastig maakt om de daadwerkelijke structuren te vinden, is dat sommige huizen zijn gesloopt en dat andere mogelijk radicaal zijn verbouwd.
Wat ik op deze pagina's deel, zijn de huizen en adressen die het resultaat zijn van online zoekopdrachten, evenals de hulp van particulieren. De huizen, zelfs als ze allemaal correct zijn, staan niet noodzakelijkerwijs in de juiste chronologische volgorde.
(ALLE HULP bij het vinden van de woningen / adressen van Karel Bos wordt ZEER op prijs gesteld!)
.png)
(Thank you to @serpihanberkarat for sharing the map image. Thank you to Achmad Budiman Suharjono for sharing the map link.)
1930s KAJOETANGAN STRAAT #73, MALANG
Uit zijn eerdere toespraak op wat nu Jalan Basuki Rahmat is, blijkt dat dit een gehuurd of reeds bestaand winkelpand (rumah toko) was dat Karel H. Bos gebruikte als kantoor (architectenbureau) en waarschijnlijk als woning. Het was een praktische uitvalsbasis terwijl hij zijn praktijk in Malang vestigde. Hij zou dit gebouw niet zelf hebben ontworpen, maar er zijn werk hebben gedaan.
-
Historisch adres: Kajoetangan Straat nr. 73. Dit is gedocumenteerd in het Adresboek voor geheel Nederlandsch-Indië uit de jaren dertig.
-
Jalan Basuki Rahmat (voorheen Kajoetanganstraat) is altijd een belangrijke winkelstraat geweest. In de afgelopen 90 jaar zijn veel gebouwen gesloopt, samengevoegd of volledig gerenoveerd. De kans is groot dat het oorspronkelijke gebouw niet meer bestaat of onherkenbaar is.
-
Omdat dit waarschijnlijk een meer functioneel, standaardgebouw of winkelpand was, werd het niet gefotografeerd als een op zichzelf staand architectonisch monument, zoals zijn latere, meer expressieve ontwerpen.
-
Modern adres: Jalan Basuki Rahmat, Kauman, Klojen, Malang City.
-
Belangrijk: Dit was de uitvalsbasis voor Karel H. Bos in de periode dat hij veel van de gebouwen langs Kayutangan en de toen net geplande Ijen Boulevard ontwierp.
Het kantoor van Karel Bos aan de Kajoetangan Straat 73 zou er ongeveer zo hebben uitgezien als de gebouwen die hieronder te zien zijn. (Het is mogelijk dat het daadwerkelijk op de foto staat, maar er is geen manier om dat te weten.) Vanuit zo'n kantoor ontwierp hij enkele van Malangs beroemdste gebouwen voordat hij zijn eigen monumentale huis bouwde.
Hoewel we het specifieke gebouw niet bewust kunnen zien, kunnen we wel naar deze historische foto's van de Kajoetanganstraat uit de jaren 30 kijken om een heel duidelijk beeld te krijgen van de omgeving waar Karel Bos zijn eerste kantoor had. Zijn huis/kantoor was waarschijnlijk een van de gebouwen aan deze straat.
Op de foto's kunt u zien:
-
De karakteristieke winkelpanden met twee verdiepingen, met op de begane grond de bedrijven en daarboven de woningen.
-
De overdekte wandelpaden (emperan) beschermden voetgangers tegen zon en regen.
-
De opvallende mix van Europese Art Deco en Chinese architectonische invloeden.
De Holland American Bakery (hierboven afgebeeld) in Malang was in de jaren 30 een belangrijke vestiging in de stad, bekend om zijn Nederlandse en Amerikaanse bakproducten. Het was een populaire plek voor zowel de lokale bevolking als de Nederlandse gemeenschap tijdens de koloniale tijd. De bakkerij diende als een plek om bekende lekkernijen uit Nederland te vinden, zoals speculaas, en Amerikaans gebak. Latere jaren: Hoewel de geschiedenis van de oorspronkelijke bakkerij na de jaren 30 niet gedetailleerd wordt beschreven in de zoekresultaten, is het waarschijnlijk dat deze nog enige tijd deel uitmaakte van de Malang-gemeenschap. Nederlandse en Amerikaanse invloed: De bakkerij vertegenwoordigde een mix van Nederlandse en Amerikaanse baktradities en bood een verscheidenheid aan producten die inspeelden op verschillende smaken. Koloniaal tijdperk: In de jaren 30 maakte Malang deel uit van Nederlands-Indië, en de Holland American Bakery was een belangrijk onderdeel van het sociale en culinaire landschap van die tijd. Populariteit: Het was een bekende en drukbezochte bakkerij, waarschijnlijk vanwege de kwaliteit van de producten en de nieuwigheid van het aanbod.
KAJOETANG is nu een HISTORISCH DISTRICT. Details (volgens ChatGPT Open AI): Kajoetang was een bloeiend gebied dat werd gekenmerkt door: 1. Koloniale architectuur: Kajoetangan was een belangrijk knooppunt tijdens de Nederlandse koloniale tijd, en veel gebouwen uit deze periode zijn vandaag de dag nog steeds aanwezig. Het gebied ontwikkelde zich tussen 1930 en 1940, met bouwstijlen zoals art-decogebouwen en huizen met kenmerken van het Nieuwe Bouwen/Internationale Architectuur. Kenmerken van deze gebouwen waren onder andere hoge deuren en ramen, eenvoudige details en soms asymmetrische ontwerpen. Een opvallend voorbeeld is de Rumah Namsin, gebouwd in de jaren 1900, die tussen 1924 en 1940 dienstdeed als motordealer. Sommige huizen hadden elementen zoals schilddaken en sierlijke lijstplanken. 2. Economisch knooppunt: Kajoetangan fungeerde als een belangrijk straat- en handelscentrum in Malang tijdens de Nederlandse koloniale tijd. Het gebied dat zich uitstrekt van de kruising van het winkelgebied van Avia tot de katholieke kerk van Kajoetangan, maakte in deze periode een ontwikkeling door. Winkels zoals Riang en Taman Tembakau, opgericht tijdens de Nederlandse koloniale tijd, zijn nog steeds in bedrijf. Eén huis, het Kruidengeneesmiddelenhuis, werd rond de jaren 40 gebouwd en diende als behandelcentrum voor traditionele Chinese geneeskunde. De eigenaar verkoopt er nog steeds kruidengeneesmiddelen. 3. Gemeenschapsleven: Het gebied dat bekendstaat als Kayutangan, of Kajoetangan, is een historische wijk die inmiddels een erfgoeddorp is geworden. Het staat bekend om het behoud van de authenticiteit van de "kampoeng" (dorp), samen met de historische overblijfselen, gebouwen, keuken en het sociaal-culturele leven van de bewoners. De gemeenschap draagt actief bij aan het behoud van het erfgoed van Kajoetangan. 4. Betekenis en charme: De historische overblijfselen en architectuur van Kajoetangan bieden bezoekers een kijkje in het verleden. Het gebied wordt omschreven als charmant en vol geschiedenis, wat bezoekers een unieke ervaring biedt. Het wordt wel vergeleken met Malangs versie van Malioboro, maar dan met een rustigere sfeer.
Kayutangan is een van de oudste en meest historische gebieden in Malang City, met een zeer rijke historische waarde. Gelegen in het hart van de stad, is dit gebied een stille getuige van de ontwikkeling van Malang, van het koloniale tijdperk tot de moderne tijd. 1. Het ontstaan van Kayutangan Kayutangan, dat nu bekendstaat als een handels- en toeristisch centrum, was vroeger een hoofdweg die verschillende belangrijke plaatsen in Malang met elkaar verbond. Tijdens de Nederlandse koloniale tijd was deze weg het centrum van commerciële activiteiten en overheidsadministratie. Veel historische gebouwen langs deze weg staan er nog steeds, waaronder diverse architectonische gebouwen in Europese stijl die iconen zijn geworden. 2. Handels- en ontwikkelingscentrum Vanaf het koloniale tijdperk tot aan het begin van de onafhankelijkheid is Kayutangan een handelscentrum in Malang geweest. Met vele winkels, restaurants en winkelcentra heeft Kayutangan zich ontwikkeld tot een bruisend zakencentrum. In de jaren 80 onderging dit gebied een modernisering, maar er zijn nog steeds verschillende klassieke gebouwen te vinden die kenmerkend zijn voor de geschiedenis. Tot nu toe is Kayutangan altijd druk bezocht door lokale en buitenlandse toeristen. 3. Kayutangan Erfgoed Onlangs heeft het stadsbestuur van Malang de revitalisering van Kayutangan geïnitieerd via het project "Kayutangan Erfgoed". Dit gebied is getransformeerd tot een historische en culturele toeristische bestemming door oude historische gebouwen te behouden. Dankzij deze revitalisering is Kayutangan niet alleen een zakencentrum geworden, maar ook een plek die geschiedenisonderwijs biedt aan de jongere generatie. Online artikel: BRON: https://infomalang.com/sejarah-daerah-kayutangan-kota-malang/
1930s KASIN KIDOEL #5, MALANG
LET OP: De exacte tijdlijn waarin Karel Bos op dit adres woonde, is onduidelijk. Het is mogelijk dat dit vóór zijn komst in het hierboven afgebeelde huis was.
.png)
1932-1934 REGENSTRAAT 24, MALANG
De twee foto's hieronder tonen de baby, JOAN H. BOS, in het ouderlijk huis aan de Regenstraat 24 in Malang. Op de tweede foto wordt ze vastgehouden door haar moeder, Elvire Bos.
1934-? Tjelaket 64, Malang
Dit huis werd zeker ooit als zijn kantoor gebruikt. Het is niet bevestigd of hij hier ook gewoond heeft, maar het is waarschijnlijk.
​
​
.png)
Midden jaren dertig? JALAN IDJEN, MALANG
Karel H. Bos was een van de architecten die betrokken was bij het ontwerp van moderne koloniale villa's langs de beroemde boulevard JALAN IDJEN.
Er werd vermeld dat hij hier ook woonde, maar ik kon geen verdere informatie vinden om dit te bevestigen. De straatnaam, zonder aanvullende informatie, verscheen in de resultaten van een van mijn vele zoekopdrachten naar adressen van zijn voormalige woonplaatsen. Ik voeg deze informatie en de foto's toe "voor de zekerheid", wetende dat zelfs als hij op het adres was, de straatnummering mogelijk is gewijzigd. Ik voeg het ook toe omdat mijn grootvader minstens één huis in deze straat heeft ontworpen.
Midden eind jaren dertig tot begin jaren veertig ORO-ORO DOWO 1, WELIRANG #41, MALANG
Ik ben ontzettend enthousiast over dit huis! DIT IS DE (LAATSTE) WONING VAN MIJN GROOTVADER, KAREL H. BOS.
Karel H. Bos ontwierp en bouwde later zijn eigen iconische gezinswoning. Deze woning aan de Jalan Oro-oro Dowo wordt beschouwd als een van zijn belangrijkste werken en getuigt van zijn rol als eigen architect. Het ontwerpen van een eigen woning is een veelvoorkomende en belangrijke praktijk voor architecten.
Dit is de meest iconische en best gedocumenteerde woning van Karel Bos. Het was zijn privéwoning en diende waarschijnlijk ook als atelier. Dit adres werd beschouwd als het ultieme visitekaartje en zijn beroemdste verblijfplaats. Dit huis wordt beschouwd als een meesterwerk van zijn werk, met een unieke mix van art deco, De Stijl en functionalistische architectuur. Het wordt vaak de "Rumah Kapal" (Scheepshuis) of "Rumah Lokomotif" (Locomotiefhuis) genoemd vanwege de kenmerkende, gestroomlijnde vorm.
Dit huis is het meest definitieve bewijs dat hij zijn eigen architect was. Hij ontwierp het speciaal voor zichzelf en zijn gezin. Het staat ook gedocumenteerd als zijn laatste adres.
-
Historisch adres: Het huis bevindt zich op de hoek van Ijen Boulevard (Idjen Boulevard) en Oro-oro Dowo Street
-
Modern adres: Jalan Welirang #41, Malang
-
Huidige status: Het gebouw is goed bewaard gebleven en is op een adaptieve manier hergebruikt. Het was de thuisbasis van een populair café-restaurant genaamd Rumah Opa. Hoewel Rumah Opa nu gesloten is, is dit huis momenteel de thuisbasis van FOURIER COFFEE.
(Alle bovenstaande details zijn gebaseerd op ChatGPT Open AI, geraadpleegd in juni en juli 2025.)
Het meest opwindende voor mij is nu dat dit huis is omgebouwd tot restaurant. Waarom is dat zo opwindend? Omdat ik INTERIEURfoto's van dit huis online kan vinden! Wauw!! Ik weet dat de meubels en decoraties niet hetzelfde zijn, maar een kijkje in het leven van mijn grootvader via deze foto's is onbetaalbaar. DE HERINNERINGEN DIE DEZE MUREN BEVATTEN!!
Over het tijdperk van de jaren dertig en veertig van het Oro Dowo-gebied
De wijk Oro Dowo in Malang, Oost-Java, werd in de jaren 30 en begin jaren 40 beschouwd als een chique en goed geplande woonwijk, geliefd bij zowel Indo-Europese (Euraziatische) families als rijkere Nederlandse koloniale bewoners. Hier is wat er bekend is over de woningen en de gemeenschap in die tijd:
Kenmerken van Oro Dowo Residences (ca. jaren 40)
1. Architectonische stijl
• Villa's in Indische stijl (Nederlands-Indische architectuur) waren gebruikelijk:
• Grote veranda's
• Hoge plafonds voor ventilatie
• Terracotta dakpannen
• Mix van Nederlandse koloniale en Javaanse designelementen
• Veel huizen hadden weelderige tuinen, tropische bomen en hekken.
2. Woondemografie
• Nederlandse ambtenaren, militairen en plantagemanagers
• Indo-Europese gezinnen die vaak werkzaam waren in het onderwijs, de administratie of de handel
• Prominente Chinees-Indonesische families, zoals de families Tan, Kwee of Oei, woonden ook in of nabij dit district
3. Straten en indeling
• Straten als Jalan Ijen, Jalan Oro-Oro Dowo en Jalan Bromo zijn aangelegd in het model van een tuinstad, beïnvloed door de Europese stadsplanning.
• Vooral Jalan Ijen was bezaaid met vorstelijke huizen, brede boulevards en bloeiende bomen.
• Oro Dowo was verbonden met elektrische trams en lag vlak bij de stadsmarkt en de Brantasrivier. (LET OP: Mijn tante Joan Bos had goede herinneringen aan de Brantasrivier. Zozeer zelfs dat ze deze rivier koos als de plek waar ze haar as wilde laten verstrooien.)
(Bron = ChatGPY OpenAI-zoekopdracht juni-juli 2025)